دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا _ قسمت ششم _ اصفهان :

این قسمت مربوط می باشد به اصفهان که بخشی از کتاب دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا است.

	1-Chahar Mezrab_www.santuri.loxblog.com.mp3	1.5M
	2-Avaz-e Esfahan_www.santuri.loxblog.com.mp3	1.3M
	3-Jamedaran_www.santuri.loxblog.com.mp3	1.1M
	4-Bayat-e Raje_www.santuri.loxblog.com.mp3	1.0M
	5-Oshaq- Oaj - Haziz_www.santuri.loxblog.com.mp3	1.0M
	6-Zarbi-e Oshaq_www.santuri.loxblog.com.mp3	316K
	7-Sooz-o Godaz_www.santuri.loxblog.com.mp3	1.5M
	8-Masnavi_www.santuri.loxblog.com.mp3	3.7M

آواز اصفهان یا بیات اصفهان یکی از آوازهای پنج‌گانهٔ موسیقی سنتی ایرانی است. برخی این دستگاه را جزء دستگاه شور و برخی از متعلقات همایون دانسته‌اند.

آواز بیات اصفهان شباهت‌های بسیاری با گام مینور هارمونیک دارد و تنها تفاوت گام اصفهان با گام مینور فاصلهٔ ششم نیم بزرگ بین درجهٔ ششم و درجهٔ اول ِ اصفهان است که این فاصله در گام مینور ششم کوچک است.
قسمتی از ابتدای پیش‌درآمد بیات اصفهان از مرتضی نی‌داود.

ارتباط با دیگر تنالیته‌ها :

هم در موسیقی برخاسته از اروپا و هم در موسیقی شرقی، می‌توان ارتباط بسیاری بین گام‌ها و مقام‌های مختلف مشاهده کرد. مانند رابطهٔ بین گام دو ماژور و گام لا مینور در موسیقی اروپایی، که لا مینور، گامِ کوچکِ نسبیِ دو ماژور است. و یا بین الگوی گام ماهور ِ ایرانی و ماژور ِ اروپایی.

گام مینور :

گام اصفهان مانند گام کوچک بالارونده‌است. هر دو گام دارای محسوس (سانسیبل) هستند و دانگ‌هایشان نابرابر است.

گام اصفهان با گام مینور فقط یک تفاوت دارند و آن فاصلهٔ ششم نیم بزرگ بین درجهٔ ششم و درجهٔ اول ِ اصفهان است که این فاصله در گام مینور ششم کوچک است.

دستگاه شور :

مایه‌های اصفهان و همایون، هر دو به دستگاه بزرگ شور نزدیک هستند. با این حال گام اصفهان اختلاف بیشتری را با شور (نسبت به دستگاه همایون) داراست. به این صورت که تونیک اصفهان، درجهٔ چهارم شور است؛ فاصلهٔ بین درجهٔ دوم و سوم در شور، نیم‌بزرگ و در اصفهان بزرگ است و فاصله‌های بین درجهٔ ششم و هفتم و همین‌طور هفتم و هنگام ِ شور کوچک؛ و این فاصله‌ها در اصفهان نیم‌بزرگ و بزرگ هستند.

اصفهان و همایون هر دو به شور تغییر مقام می‌دهند؛ اما اصفهان به گامی از شور می‌رود که تونیک (درجهٔ اول) آن گام در شور، نمایان یا درجهٔ پنجم اصفهان باشد.

با این تفاسیر، علت اینکه اصفهان زیر مجموعهٔ شور دانسته نمی‌شود کمتر بودن رابطه و اختلاف بیشتر اصفهان با شور نسبت به اصفهان با همایون است.

دستگاه همایون :

فاصلهٔ بین درجه‌های دوم و سوم ِ گام همایون دوم افزوده است. این فاصله، در گام اصفهان بین درجهٔ ششم و هفتم، یعنی بین درجات دوم و سوم ِ دانگ دوم قرار دارد. در نتیجه دانگ‌ها در اصفهان معکوس دانگ‌های همایون هستند و دانگ اول دستگاه همایون، دانگ دوم آواز اصفهان است.

نغمه‌های فرعی آواز اصفهان بسیار کمتر از متعلقات همایون هستند؛ و در آواز اصفهان می‌توان به همایون فرود آمد (که فرود همایون روی اصفهان انجام‌پذیر نیست). به این دلیل، آواز اصفهان از متعلقات دستگاه همایون دانسته شده‌است و نه برعکس.

خصوصیات حسی :

روح‌الله خالقی، آواز اصفهان را «گاهی شاد و گاهی غمگین» می‌خواند و حالت آن را «بین غم و شادی» می‌داند. ایستادن روی درجهٔ دوم گام اصفهان (گوشهٔ بیات راجه) حالت خاصی شبیه به گوشهٔ بیداد همایون به آهنگ می‌دهد که از نظر نت‌بندی مانند یکدیگر هستند.

برخی زمان مناسب برای گوش فرادادن به آواز اصفهان را قبل از طلوع آفتاب می‌دانند و به همین دلیل نیز حس آن را مناجات‌گونه و متفکرانه بیان می‌کنند. رنگ اختصاص یافته به این آواز سبز روشن و عنصر آن شعلهٔ آتش است.

گوشه‌ها :

    درآمداول
    درآمد دوم
    جامه دران
    بیات راجه
    عشاق
    بیات شیراز
    سوز و گداز
    نغمه
    مثنوی
    صوفی نامه یا ساقی نامه
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: